Apandisit Tanısında Kullanılan Değerler ve Yorumlanması
Apandisit, apendiks adı verilen kalın bağırsağın bir uzantısının iltihaplanmasıdır. Tanı koymak için tek bir test yoktur; doktorlar fizik muayene, laboratuvar testleri ve görüntüleme yöntemlerini bir arada kullanır. Aşağıda apandisit şüphesinde sıklıkla bakılan değerler ve bunların nasıl yorumlandığı açıklanmaktadır.
1. Tam Kan Sayımı (Hemogram)
- Lökosit (Beyaz Küre) Sayısı: Apandisitte vücut bir enfeksiyonla savaştığı için lökosit sayısı genellikle yükselir (lökositoz). Normal değer genellikle 4.500-11.000 hücre/µL arasındadır. Apandisit durumunda bu değer 11.000-18.000 hücre/µL veya daha üzerine çıkabilir. Ancak, lökosit sayısının normal olması apandisit olasılığını tamamen ortadan kaldırmaz.
- Nötrofil Yüzdesi: Özellikle "nötrofili" yani nötrofil oranının artması (%70-80'in üzeri) bakteriyel bir enfeksiyonun güçlü bir göstergesidir ve apandisit lehine yorumlanır.
2. C-Reaktif Protein (CRP)
- CRP, vücutta iltihap veya enfeksiyon olduğunda hızla yükselen bir proteindir. Normal değeri genellikle 5-10 mg/L'nin altındadır. Apandisit durumunda CRP değeri belirgin şekilde yükselebilir. Özellikle semptomların başlangıcından 12-24 saat sonra yükselmesi beklenir. Hem lökosit hem de CRP'nin birlikte yüksek olması tanıyı destekler.
3. İdrar Tahlili
- İdrar tahlili, apandisit ile karışabilecek idrar yolu enfeksiyonu veya böbrek taşı gibi durumları elemek için yapılır. Apandisitte genellikle idrarda anormal bir bulguya rastlanmaz. Ancak, apandisit karın arka bölgesine yakınsa idrarda az miktarda kan veya iltihap hücreleri görülebilir.
4. Görüntüleme Yöntemleri (Değerlerin Anlamı)
- Ultrason: Apandiksin çapının 6 mm'den büyük olması, duvar kalınlığının artması, çevresinde sıvı birikmesi veya apandiks taşı (fekalit) görülmesi apandisit lehine yorumlanır. Ultrason, özellikle çocuklarda ve gençlerde ilk tercih edilen görüntüleme yöntemidir.
- Bilgisayarlı Tomografi (BT): En duyarlı yöntemlerden biridir. Apandiksin çapının 6 mm'den büyük olması, duvarının kalınlaşması, çevre yağ dokusunda iltihap bulguları (yağlanma) ve apandiks taşı görülmesi tanıyı neredeyse kesinleştirir.
Değerler Nasıl Yorumlanır?
- Bu testlerin hiçbiri tek başına %100 doğru değildir. Tanı, klinik bulgular (karın ağrısı, iştahsızlık, bulantı-kusma), fizik muayene (sağ alt kadranda hassasiyet) ve yukarıdaki laboratuvar/görüntüleme sonuçlarının bir arada değerlendirilmesiyle konur.
- Lökosit ve CRP'nin normal olması apandisiti ekarte ettirmez, ancak olasılığını azaltır.
- Lökosit, nötrofil ve CRP'nin hepsinin yüksek olması, apandisit olasılığını oldukça artırır.
- Görüntüleme yöntemleri, özellikle şüphenin yüksek olduğu veya klinik tablonun net olmadığı durumlarda tanıyı kesinleştirmek için hayati öneme sahiptir.
Önemli Uyarı:
Bu bilgiler sadece genel bilgilendirme amaçlıdır. Kesin tanı ve yorum için mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurmalı ve bir cerrahın değerlendirmesine göre hareket etmelisiniz. Apandisit, zamanında müdahale edilmezse hayatı tehdit eden bir durum haline gelebilir. |